“van leuke dingen krijg je energie”.

Je herkent dat vast wel. Je bent aan het werk, je zit helemaal in de flow en de tijd vliegt. Dat geeft een euforisch gevoel. Hetzelfde geldt voor sporten. Als dat lekker gaat krijg je daar een energiek gevoel van. Maar kun je van die leuke dingen ook een burn-out krijgen? Ja luidt het antwoord.

We kennen allemaal wel iemand die een burn-out heeft gehad. Misschien heb je er zelf een gehad of zit je er nog midden in. Je bent niet uniek. In 2014 had 14% van de Nederlandse beroepsbevolking te maken met een burn-out, 1 op de 7. In het onderwijs zelfs 1 op de 5! De meeste burn-outs openbaren zich onder de leeftijdsgroep 25-35 jaar, de young professionals.

Bron

Ontstaan van een burn-out.

Meestal denken we dat een burn-out ontstaat bij negatieve ervaringen. Als mensen ontevreden zijn over hun werk. Als ze geen waardering voelen. Of dat het spaak loopt in de thuissituatie. Minder bekend is dat dit ook kan ontstaan door zaken waarvoor je intrinsiek gemotiveerd bent. Taken die je echt leuk vind om te doen. Hoe dat komt? Ik zal het je uitleggen.

In de sport kennen we het fenomeen supercompensatie. Iemand die traint raakt vermoeid. Daarmee daalt zijn prestatievermogen. Dit herstelt zich tijdens rust. Het lichaam wil ervoor zorgen dat bij dezelfde belasting de vermoeidheid kleiner is. Daarom herstelt het lichaam zich beter dan het oorspronkelijk was. Zo wordt het lichaam sterker. Dit principe noemen we supercompensatie. En als je dat systematisch toepast stijgt je prestatieniveau. In deze video leg ik het wat uitgebreider uit.

Vergelijk het met een botbreuk. Op de plek van de breuk zal extra botmassa worden aangemaakt. Dit zorgt ervoor dat het bot niet nogmaals op die plek breekt. Je voelt dan een bobbel op de plek van de breuk.

Het principe van supercompensatie werkt niet alleen voor lichamelijke processen. Dit geldt ook voor mentale arbeid. En dat is veel minder bekend. Iedereen weet dat je na een flinke training een tijdje nodig hebt om te herstellen. Bij mentale processen is dat niet anders.

Wat gebeurt er als je systematisch te vroeg, dus in de herstelfase, opnieuw gaat trainen? Dan daalt het prestatieniveau. Je gunt je lichaam geen herstel. Doe je dat als topsporter, dan raak je overbelast. Uiteindelijk kan dit leiden tot overtraindheid, de burn-out onder de sporters. Dit is de groene lijn in deze grafiek.

Dit principe werkt ook voor Jan Modaal op het werk. Als jij blijft knallen en daarbij de signalen van je lichaam negeert ben je constant aan het ‘trainen’. Er is geen fase van herstel. Door onvoldoende herstel krijg je lichamelijke klachten. Je concentratievermogen neemt af. Je krijgt pijntjes. Je reageert emotioneler.

Hoogtepunten zorgen voor een positieve impuls. Bij een promotie krijg je bakken met energie. Hartstikke positief. Maar als je daarna direct weer aan het werk gaat en blijft knallen herstel je niet van de mentale inspanningen.

Als we dan terugkijken op de groep die het meest vatbaar is voor burn-outs, de 25-35 jarigen, dan is er onder hen een groot aantal dat een burn-out heeft vanwege leuke dingen in hun leven. Je eerste baan, je eerste auto, je koopt een huis, je krijgt een kind. Allemaal hoogtepunten die plaatsvinden in het leven van de young professional. Het lastige aan dit verhaal is dat de gevolgen hiervan van persoon tot persoon anders worden ervaren. Iedereen hanteert een andere ‘coping strategie’, een manier om met stress om te gaan. De oplossing is dus geen simpel ABC-tje. Burn-outs komen voor in alle sectoren en op alle intellectuele niveaus.

Remco Claassen: “Iedere psychologische reactie kent een biologische oorsprong”

Wat is de oorsprong van burn-outs?

Dat is wat Remco Claassen zei in zijn eindbazen podcast. Michael Maes zei in zijn boek ‘Van Freud tot Omega-3’ Ongeveer hetzelfde. Burn-outs worden vooral behandeld met gesprekstherapie en cognitieve gedragstherapie. De resultaten hiervan zijn sterk wisselend en het wetenschappelijk bewijs is flinterdun. Er zijn teveel variabelen in de therapie om te achterhalen welk element nou werkelijk leidt tot de gewenste oplossing, het oplossen van de burn-out.

Maar als we zoeken naar een biologische oorzaak van de burn-out komen we interessante dingen tegen. Opmerkelijk is dat bij nagenoeg alle burn-outs en depressies een chronisch tekort is aan omega-3 vetzuren. Die zorgen voor o.a. voor prikkelgeleiding. Als die verstoord is word je vatbaarder voor een burn-out, terwijl je de signalen (prikkels) niet goed kunt interpreteren.

De oplossing.

Nou hoor ik je denken: “Allemaal aan de visoliecapsules en dan komt het goed”. Helaas, dat is te kort door de bocht. Balans in je leven is afhankelijk van vele factoren. Een burn-out los je niet op met een paar weken vette haring happen (vette vis is een bron van omega-3 vetzuren). Wat interessant is, is het combineren van gedragstherapie met het verbeteren van je gehele leefstijl. Dat betekent dat het beweeg- en voedingspatroon in kaart wordt gebracht. Dat er wordt gekeken naar stressoren in je omgeving en dat je werk-privébalans wordt opgemaakt. Zo wordt de disbalans in kaart gebracht.

Afhankelijk van het doel én leefstijl wordt bepaald op welk gebied het snelst succes behaald kan worden en daar worden kleine stappen in gezet. Om uiteindelijk groots effect te bereiken. Als een auto eenmaal rolt, kun je hem makkelijker voort duwen. Dat eerste duwtje is alleen zo lastig. Vooral als de auto een lekke band heeft.

Hoe verlaag ik mijn stress?

Met deze blog claim ik geenszins de waarheid in pacht te hebben. Ik pleit voor een multidisciplinaire aanpak van burn-outs. Ik zie steeds meer burn-outs in mijn omgeving en dat beangstigt mij. Als leefstijlcoach begeleid ik enkele cliënten die herstellende zijn van een burn-out en ik boek daar goede resultaten mee. Het blijft alleen verdomd lastige materie, want waar ga je beginnen?

Mocht je dit blog nou lezen en denken: “misschien heb ik zelf wel teveel stress”, wat kun je dan doen? Ook hierin zijn legio mogelijkheden die vooral afhangen van persoonlijke voorkeuren. Om te ontspannen zal de een naar de sauna gaan, terwijl de ander een stuk gaat hardlopen. In mijn praktijk neem ik een uitgebreide intake af . Aan de hand daarvan stel ik een strategie op en breng ik je leefstijl in beeld op het gebied van beweging, voeding en mindset. Vervolgens passen we leefstijlinterventies toe op de gebieden waar we succes kunnen boeken. Dat is maatwerk.

Iedereen kent periodes van stress. Acute stress houdt ons scherp en alert. Wil je je stressniveau laten dalen dan zijn ademhalingsoefeningen een goede tool. Onderstaande video komt uit de training “51 strategieën om je gezondheid DIRECT te beïnvloeden”. Deze training stel ik gratis ter beschikking via deze link.